Tình trạng say nắng, say nóng xảy ra khi nhiệt độ cơ thể tăng vọt và không thể giảm nhiệt. Say nắng có thể gây tổn thương cho não và các cơ quan quan trọng khác, thậm chí đe dọa tính mạng. Vì vậy, say nắng/say nóng được coi là một vấn đề nhiệt độ nghiêm trọng và cần được cấp cứu y tế ngay lập tức.
Say nóng là gì?
Say nóng là tình trạng cơ thể trở nên nóng lên do tác động của nhiệt độ môi trường cao hoặc hoạt động thể lực quá mức. Điều này gây ra các biến chứng liên quan đến hệ thần kinh trung ương, dẫn đến rối loạn và mất kiểm soát của bộ phận này. Say nóng có thể tiến triển thành say nắng (sốc nhiệt).
Say nắng là gì?
Say nắng là tình trạng cơ thể trở nên quá nóng (vượt quá 40 độ C), thường đi kèm với mất nước. Điều này khiến hệ thống điều hòa nhiệt độ trong cơ thể mất khả năng kiểm soát, gây ra các vấn đề về hệ hô hấp, thần kinh và tuần hoàn. Nguyên nhân thường là do tác động của ánh nắng mặt trời hoặc hoạt động thể lực quá độ. Tình trạng say nắng thường đồng thời đi cùng với tình trạng say nóng.
Biểu hiện khi bị say nắng, say nóng
BS CKI Huỳnh Văn Mười Một, Phó khoa Cấp cứu, BVĐK Tâm Anh TP.HCM đã chỉ ra các dấu hiệu của tình trạng say nắng như sau:
Thay đổi về trạng thái tâm lý hoặc hành vi (như bối rối, sôi nổi, nói không rõ ràng).
Hoa mắt và mất thăng bằng.
Da khô, nóng hoặc tăng sản xuất mồ hôi.
Cảm thấy mệt mỏi và nôn mửa.
Da đỏ như phấn son.
Nhịp tim tăng nhanh.
Yếu đuối hoặc chuột bị rút.
Thở nhanh.
Đau đầu.
Vô thức.
Co giật.
Nguyên nhân gây say nắng, say nóng
Khi thời tiết nắng nóng, không uống đủ nước và không có đủ ánh nắng mặt trời trong nhà, có thể làm giảm sự lưu thông không khí. Nếu tiếp tục tiếp xúc với ánh nắng quá nhiều, nhiệt độ cơ thể có thể tăng thêm đến 15 độ.
Ngoài ra, sức nóng cũng có quan hệ với chỉ số nhiệt. Độ ẩm tương đối từ 60% trở lên sẽ làm giảm khả năng bay hơi của mồ hôi và khả năng tự làm mát của cơ thể.
Nhiệt độ môi trường tăng cao, nhất là thời điểm mùa Hè khiến nhiều người rơi vào tình trạng say nắng
Những điều kiện thuận lợi khác bao gồm:.
Sức chịu đựng nhiệt kém, khả năng thích nghi với nắng nóng ở trẻ em hoặc người cao tuổi.
Tập thể dục và làm việc quá lâu trong môi trường nắng gay gắt.
Không tiêu thụ đủ lượng nước đáp ứng yêu cầu khi ở trong môi trường quá nhiệt.
Sử dụng các loại thuốc có tác dụng phụ như làm giảm tiết mồ hôi như thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta, thuốc kháng histamin….
Gặp phải các bệnh tật, khó khăn về nội tiết tố, thừa cân…
Các đối tượng người lớn tuổi và người lao động ngoài trời dễ bị ảnh hưởng bởi hiện tượng say nóng và say nắng, đặc biệt là khi chỉ số nhiệt tăng cao. Vì vậy, cần lưu ý kiểm tra chỉ số nhiệt độ trong dự báo thời tiết, đặc biệt là trong những ngày có nhiệt độ cao điểm.
Khi phát hiện một người có biểu hiện bị nắng, bạn nên:
6 bước sơ cứu người bị say nắng
Bước 1: Hãy nhanh chóng liên hệ với dịch vụ cấp cứu khẩn cấp 115 hoặc y tế địa phương.
Bước 2: Trong khoảng thời gian chờ xe cấp cứu, di chuyển người bị say nắng đến một nơi mát mẻ.
Bước 3: Gỡ bỏ những bộ quần áo không cần thiết.
Bước 4: Định kỳ kiểm tra nhiệt độ của cơ thể.
Bước 5: Giữ cơ thể trong trạng thái mát mẻ bằng cách sử dụng nhiều phương pháp khác nhau như: sử dụng nước để xịt lên cơ thể, sử dụng quạt phun sương; đặt túi đá hoặc khăn mát lên vùng cổ, nách và bẹn; cho người bị say nắng uống nước mát để bổ sung nước (nếu có thể)….
Bước 6: Đánh giá sự tỉnh táo của người bị say nắng (như rung gọi, tiếp xúc…). Nếu nạn nhân tỉnh táo, hãy cung cấp cho họ nước uống bổ sung và chất điện giải…
Nếu người bị hại chưa tỉnh táo tiếp tục làm mát cơ thể trong khi đợi xe cấp cứu.
Nếu nạn nhân bất tỉnh và không có bất kỳ dấu hiệu nào của tuần hoàn (như thở, hoặc cử động), hãy thực hiện hô hấp nhân tạo.
Có thể bạn cần xem thêm video: Dấu hiệu, cách sơ cứu bị tổn thương do ánh nắng mặt trời tại đây:.
Khi nhiệt độ tăng cao, hãy tìm một môi trường mát mẻ để lưu trú. Nếu bạn phải ra ngoài trong thời tiết nắng, bạn có thể tránh say nắng bằng cách tuân thủ các lưu ý sau đây: (3).
Thêm vào các loại nước hoa quả giúp làm giảm nhiệt độ cơ thể trong những ngày nắng nóng.
Mặc trang phục thoáng đãng, thoải mái, sáng màu và đội nón có vòm rộng.
Sử dụng kem chống nắng có chỉ số bảo vệ da (SPF) từ 30 trở lên.
Hãy uống thêm nước để tránh mất nước. Để bảo vệ sức khỏe, hãy uống ít nhất 1,5 lít nước lọc, nước trái cây hoặc nước ép rau củ mỗi ngày. Ngoài ra, trong những ngày nhiệt độ cao và độ ẩm thấp, bạn có thể sử dụng nước uống thể thao giàu chất điện giải.
Thực hiện các biện pháp phòng ngừa bổ sung khi tập thể dục hoặc làm việc ngoài trời. Đề nghị tổng quát là uống khoảng 700ml nước vào thời gian hai giờ trước khi tập thể dục và xem xét bổ sung thêm 250ml nước hoặc thức uống thể thao ngay trước khi tập. Trong quá trình tập thể dục, sau mỗi 20 phút, hãy uống thêm 250ml nước ngay cả khi không cảm thấy khát.
Các hoạt động ngoài trời có thể được thay đổi hoặc hủy bỏ. Nếu có thể, hãy lên lịch cho các hoạt động này vào thời gian sáng sớm hoặc sau khi mặt trời lặn, khi thời tiết mát mẻ nhất trong ngày.
Tránh dùng các loại nước có chứa caffeine hoặc rượu, vì chúng có thể gây mất nước nghiêm trọng hơn. Đồng thời, không nên dùng viên muối trừ khi được bác sĩ chỉ định. Một cách đơn giản và an toàn để thay thế muối và các chất điện giải trong những ngày nắng nóng là uống đồ thể thao hoặc nước trái cây.
Nếu bạn đang mắc bệnh động kinh/bệnh tim, thận/gan… Và đang ăn kiêng hạn chế chất lỏng; hoặc cơ thể gặp vấn đề về giữ nước, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tăng lượng nước cho cơ thể.
Khi thời tiết nắng nóng, hạn chế ra ngoài đường. Hãy tạo không gian thoáng mát trong nhà bằng cách buông rèm cửa và che ánh nắng trực tiếp vào phòng vào thời gian nóng nhất trong ngày.
Theo dõi sự thay đổi màu sắc của nước tiểu có thể giúp nhận biết tình trạng mất nước. Nếu nước tiểu có màu sẫm hơn, điều này có thể là dấu hiệu của tình trạng mất nước. Vì vậy, bạn cần đảm bảo uống đủ nước để duy trì màu sắc sáng của nước tiểu.
Theo theo dõi cân nặng trước và sau khi thực hiện hoạt động thể dục để xác định số lượng nước cần uống.
Bác sĩ Mười Một đề xuất thêm rằng, vận động viên bị say nắng do tập luyện nên nhờ bác sĩ tư vấn kỹ về chế độ luyện tập sau khi đã điều trị triệu chứng để cơ thể thích nghi với nhiệt độ môi trường.
Cách đăng ký khám bệnh tại BVĐK Tâm Anh có thể được thực hiện qua các phương thức sau: đến khám trực tiếp tại bệnh viện hoặc đăng ký qua số hotline 0964363121.
